ՔՈԱՖ-ի հետ նրա ճամփորդությունը սկսվեց 10 տարեկանում, երբ նա առաջին անգամ մասնակցեց ամառային ճամբարին։ Այսօր նա ՍՄԱՐԹ-ում իր ութերորդ ծրագիրն է սկսել ու միաժամանակ ինտերն է ու SMARTcast-ն (փոդքասթ) է վարում։
Լոռու մարզի Մարց գյուղից 18-ամյա Մարիամ Խառատյանը համոզված է, որ նոր բան սովորելու ու ակտիվ լինելու համար միայն ցանկություն է պետք, և անգամ գյուղի վատ ճանապարհը խոչնդոտ չէ։
Ննջարանի պահարանի դարակներն այլև չեն հերիքում նրա բոլոր լարերը, սխեմաներն ու դետալները տեղավորելու համար։ Սենյակի միակ սեղանը ծառայում է միայն նրան, որի վրա փռված, առաջին հայացքից ոչ պիտանի, դետալները երկրորդ կյանք են ստանում։
Ձորագյուղից (Լոռու մարզ) 14-ամյա Սիրակ Գաբրիելյանը էլեկտրոնիկայով տարվել է փոքրուց։
Երևի արդեն կռահեցիք, որ ՍՄԱՐԹ-ում նրա ամենասիրելի ծրագրերից մեկը մեխանիկան է։ Բայց դա չխանգարեց նրան մեծ հատաքրքրությամբ ինը ծրագիր հաջողությամբ ավարտել։
Հաստատ դուք էլ կշփոթվեք, երբ առաջին անգամ հայտնվեք ՍՄԱՐԹ-ի մանկան զարգացման անկյունում, որտեղ հարյուրից ավել խաղեր ու խաղալիքներ կան։ Իսկ ամենակարևորն այն է, որ կարող եք ամեն ինչին ձեռք տալ ու խաղալ։ Այստեղ ամեն շաբաթ Լոռու մարզի 10 գյուղերից 3-6 տարեկան 140 երեխա սովորում ու աշխարհը բացահայտում է խաղերի միջոցով. «սար են բարձրանում», «ճանապարհներ կառուցում», հաղթահարում սեփական վախերն ու դժվարությունները, օգնում իրար և պարզապես զվարճանում։
Վառ գույնի մազեր, նույնքան վառ ու ճաշակով համադրված հագուկապ։ Կերպարն ամբողջացնում են արտասովոր ականջօղերն ու լայն ժպիտը։ Ծանոթացեք ՍՄԱՐԹ-ի նկարչության ծրագրավար Կրիստինա Ավագյանի հետ, ով, ասես, «քայլող ներկապնակ» լինի։
Կրիստինան ՍՄԱՐԹ-ում է հայտնվել Արմավիր-Լոռի «ուղիղ չվերթով»։ Մինչ այդ նա ՔՈԱՖ-ի կրթական ծրագրով նկարչություն էր դասավանդում Արմավիրի գյուղերում։
Քույրը ասիական լեզուներով է տարված ու սիրում է ամպեր լուսանկարել, իսկ եղբայրը՝ համով պատրաստել և վիրտուալ ֆուտբոլ խաղալ (նվագելու պատճառով չի կարող ակտիվ սպորտով զբաղվել)։ Բայց կա երկու բան, որ նրանց միավորում է` ՍՄԱՐԹ-ն ու երաժշտությունը։
15-ամյա Լիլյան դաշնակահար է, իսկ 12-ամյա Ժորան՝ թավջութակահար։
Նրա «ուշքը գնում» է կենդանիների համար, ՍՄԱՐԹ-ում հասցրել է յոթ ծրագրի մասնակցել ու 13 տարեկանում արդեն հստակ որոշել է` դերասանուհի է դառնալու:
«Շատ եմ ուզում դերասան լինելուց բացի նաև կատարողական արվեստի դասեր տալ երեխաներին այնտեղ, որտեղ դրա կարիքը լինի»,- ասում է Օձունից Արաքսյա Ապրեսյանը, ով հաջողացնում է թատերական խմբակին զուգահեռ իր փոքր տնտեսությունը վարել։
Այս տարի աշնան արևը հատուկ շռայլ գտնվեց։ Նրա ջերմությունն առավել զգացվում է գյուղում, երբ այն միախառնվում է աշնան մրգերի բույրի, վառարանի ծխի, վառվող տերևների հոտի,պլեճի ու քաղցր բալի կոմպոտի համերի հետ։
Եղեգնուտում աշուն է՝ ճիշտ ժամանակը վերջին մրգային օղին թորելու կամ առավոտյան հարազատների հետ խաշ ուտելու համար։
«Զգուշացե’ք, դռները փակվում են, հաջորդ կայարանը` Մանկան զարգացման անկյուն»։
Այս յուրօրինակ գնացքն ամեն օր իր մշտական փոքրիկ ուղևորներին Հացիկի երեխայի և ընտանիքի կենտրոնի սպասասրահից տեղափոխում է դեպի Մանկան զարգացման անկյուն։
Արմավիրի մարզի Հացիկ, Մյասնիկյան և Խանջյան գյուղերիցկենտրոն է հաճախում 3-6 տարեկան շուրջ 75 երեխա։
Դեբետից 16 տարեկան Գարիկ Ղազարյանը ՍՄԱՐԹ-ի վետերաններից է, որ մինչ այսօր հասցրել է յոթ ծրագրի մասնակցել։
Մինչև ՍՄԱՐԹ գալը Գարիկը ինչով ասես որ չի զբաղվել` կարատե, ըմբշամարտ, դհոլ, ազգային պարեր։
Ագրոտեխնոլոգիայի ծրագիրը նրան ոգեշնչեց գյուղատնտեսության մեջ խորանալ՝ մասնավորապես մեղվաբուծության։
Այստեղ մեծահասակները լեռնապար են պարում (և ոչ միայն), իսկ երեխաներն ԱԹՍ-ներ են թռցնում լեռներից էլ վեր։ Լոռու մարզի Լեռնապատ գյուղը հայտնի է իր մեծահասակների պարի համույթով ու ԱԹՍ-ների օդանավակայանով։
«Starmus VI» գիտության և արվեստի փառատոնը մեկ օրով Դեբետում (Լոռի) էր` ՍՄԱՐԹ-ում: Հինգ բանախոսներ`աշխարհահռչակ գիտնականներ, Նոբելյան մրցանակակիրներ սմարթացիներին (և ոչ միայն) պատմեցին տիեզերքի, աստղաֆիզիկայի, ինժեներիայի մասին: Առանցքային թեման, իհարկե, Մարսն էր, որի վրա վայրէջք կատարելու 50-ամյակին էլ նվիրված էր փառատոնը:
Առաջին ծլած խոտի բույրի հետևից նախիրը սար է բարձրանում: Սկզբում, ինչպես տեղացիներն են ասում, «մոտիկ սարը», հետո արդեն՝ «հեռու սարը»։
Լոռու մարզի Մարց գյուղի բնակիչների մեծ մասն ամեն տարի սար է գնում, որոշները՝ ընտանիքներով։ Սարում մի զույգ ավել ձեռքը չի խանգարի:
Մինչ տղամարդիկ զբաղվում են անասուններով, կանայք հասցնում են սեզոնային հատապտուղների ու խոտաբույսերի ձմռան պաշար հավաքել:
Կարևորը քո փոստարկղում